DUYGULAR DEĞİŞMEDİKÇE DAVRANIŞLAR DEĞİŞMEZ: UTANMA DUYGUSU

 

Bebekler hayata gözlerini açtıkları andan itibaren bakım veren kişiler ya da çoğunlukla ebeveynleri ile güvenli bir bağ kurmaya çalışırlar. Bebekken, emzirme ya da beslenme sırasında, bakımı yapılırken sürekli annesi ya da bakım veren kişilerle tensel temas halinde olurlar. Bebeklik çağından itibaren çevresiyle yakın temas içinde olan bireyin bu yakınlığı aşamalı olarak belli sınırlara çekilmelidir.

Desteğini bireye her zaman hissettiren ebeveynler, banyo yapma, tuvalet alışkanlığı gibi mahrem alanlarda sınırlar koyarak, bireyin sağlıklı gelişimini mahremiyet duygusu çerçevesinde desteklemelidir. Çocuklarla utanma ve mahremiyet duygusunun gelişmesi gelişimin kilometre taşları arasında yer almaktadır. Öz le başlayan beceriler içinde yer alan özgüven eksikliği gibi algılanan bir çekingenlik, utanma duygusunun aksine doğal, normal bir utanma duygusu olması sağlıklı olandır. Yaş dönemlerine göre dört yaş civarında cinsel gelişim ile ilgili merak ve sorgulamalarla birlikte, utanma duygusunun bedensel anlamda da farkedilmeye başlandığı söylenebilir. Bu süreç çok doğaldır ve ebeveynler çocukların utanma duygusuna saygı göstermelidir.

Cinsel gelişimle birlikte farklı sorularına cevap arayan çocuklar için güvenli sınırlar içinde merak duygusunu giderecek, dozunda açıklamalar yapılmalıdır. Bu açıklamaları fazla detaya girmeden, çocuğunuza olumsuz bir ifade ile aktarmadan, anlayabileceği net ifadelerle yapabilirsiniz. Bu keşif ve merak sürecini sizin rehberliğinizde yapması ileriki yaşamındaki olumsuz yaşantı ve öğrenmelerin önne geçmede faydalı olacaktır.

Nitelikli çocuk edebiyatı eserleri, yaşına uygun görsel işitsel içerikler ya da model aldığı karakterler aracılığıyla mahremiyet eğitiminin temellerini evde atabilirsiniz. Örneğin Kiko ve El kitabı gibi herkese açık kaynaklar ile özel bölge kavramı, özel bölgelerimizi sadece kimlerin görebileceği ya da kendisini nasıl koruması gerektiği ile bilgilerin anlatımını yapabilirsiniz. Giysilerini giyerken, tuvalette ya da banyoda yalnız olmayı tercih eden çocuklarımıza saygı duymalı, mutlaka sorarak yardıma ihtiyacı olup olmadığını teyit etmeli, sınırlarını ihlal etmemeliyiz.

Yeni ortamlarda, yeni kişilerle biraraya gelindiğinde, mahrem alanlarda utanma duygusu olması normal ve gelişimseldir. Kültürel alt yapılar, uygulamalar tüm duygularda olduğu gibi utanma duygusunda da etkilidir. Çocuğunuza saygı göstererek, duygusunu yaşamasına fırsat vererek, zaman tanıyarak onun sağlıklı gelişimine katkıda bulunabilirsiniz. Unutmayınız her duygu kabul edilmeye değerdir.

Ve duygular değişmeden davranışlar değişmez... Koşulsuz kabulle çocuklarımıza destek olabildiğimiz sürece, en güzel sonuçlar bizleri beklemektedir…